صنعت نفت و گاز که 80درصد درآمد دولت را تامین میکند، همچنان از کمبود سرمایهگذاری رنج میبرد؛ چرا که شرکتهای بزرگ خارجی از مشارکت در پروژههای نفت و گاز ایران کنار ماندهاند. مشکل کمبود سرمایهگذاری خارجی در بخش پالایشگاهی کاملا مشهود است و دولت همچنان رقم زیادی از درآمد صادرات نفت خام را صرف واردات فراوردههای نفتی میکند. با وجود اجرای سهمیهبندی بنزین از 2سال پیش، واردات بنزین به ایران همچنان یک مشکل محسوب میشود.
دولت ایران برای افزایش جذب سرمایهگذاری خارجی و ترغیب خارجیها به سرمایهگذاری در این کشور، با مشکلاتی بیش از گذشته مواجه شده، خصوصا آنکه با کاهش اخیر قیمت نفت و همچنین بحران مالی جهانی، احتمال تامین مالی پروژههای بزرگ دشوارتر شده است.
کاهش قیمت نفت بدین معناست که ایران دیگر نمیتواند بر منابع داخلی خود برای تامین مالی پروژههای بزرگ نفت و گاز و نیرو متکی بماند.علاوه بر این،تنگنای مالی حاکم بر اقتصاد دنیا موجب شده که ایران گزینههای جایگزین قابل اعتنای زیادی برای تامین مالی سرمایهگذاریها نداشته باشد.
در این شرایط، رسیدن به هدف افزایش ظرفیت تولید نفت از 4میلیون بشکه کنونی در روز به 6/5 میلیون بشکه در روز در سال 2010، دور از دسترس بهنظر میرسد. این در حالی است که طی سالهای اخیر فشارهای غرب موجب شده حضور سرمایهگذاران آسیایی در ایران افزایش پیدا کند.
رقم تعهدات شرکتهای چینی برای سرمایهگذاری در میدان نفتی پارس شمالی 16میلیارد دلار اعلام شده که 5میلیارد دلار آن در بخش بالادستی و 11میلیارد دلار برای ساخت تجهیزات پاییندستی از جمله کارخانه مایعسازی گاز است.
تصمیمات متغیر و سیاستهای داخلی در مورد سرمایهگذاران خارجی، مشکل دیگر ایران در جذب سرمایه خارجی است. مسائلی همچون لغو مزایده اپراتور سوم تلفن همراه از سوی دولت که ابتدا قرار بود به شرکت اتصالات امارات و سپس زین کویت واگذار شود، موجب کاهش اعتماد سرمایهگذاران خارجی میشود.
در سال 2004 نیز مسئله مشابهی برای شرکت ترکسل ترکیه در مورد مزایده اپراتور دوم تلفن همراه رخ داده بود. مجموع شرایط فوق موجب میشود که رشد سرمایهگذاری ثابت ناخالص در سال 2009 تقریبا نصف رشد سال 2008 پیشبینی شود و از 8/5درصد به 8/2درصد کاهش یابد.
واحد اطلاعات اقتصادی اکونومیست